tijdens building holland is door Diederik Samsom het eerste certificaat van het nieuwe keurmerk echteenergieverbruik uitgereikt. house energy optimum (heo), een woningsysteem met gegarandeerde energieprestatie, heeft de primeur. haar noM (nul op de Meter) versie is bekroond met een gouden certificaat met vijf sterren.
Tekst: Frank Grootenboer, voorzitter Stichting PassiefBouwen
Toen eind 2018 bekend werd dat de minimum concepteis voor BENG 1 voor grondgebonden woningen op 70 kWh per vierkante meter is gesteld, was het helder: er moet meer duidelijkheid komen voor de woningeigenaar. Deze is doorgaans in de veronderstelling dat nieuwbouwwoningen heel energiezuinig zijn. Volgens critici is de minimumeis van BENG zelfs geen aanscherping van de huidige EPC 0,4 norm. Met andere woorden; de naam ‘Bijna Energie Neutrale Gebouwen’ is misleidend omdat in Nederland historisch gezien de minimumeis als maatstaf wordt gebruikt. In het kader van een aardgasloze gebouwde omgeving is de noodzaak voor energetisch beter ontworpen en gebouwde woningen groter geworden. Het overschakelen op elektriciteit voor het verwarmen van woningen werkt pas optimaal als het benodigde vermogen beperkt is. Helaas biedt de nieuwe BENG norm erg veel ruimte voor woningen met een te hoge energiebehoefte.
BENG 70
‘BENG 70’ is de minimale energieprestatie waar een woning na 2020 (de exacte datum en de definitieve eisen zijn nog niet bekend) aan moet voldoen. Dat is de absolute ondergrens, het minimale, net een voldoende, een 5,5. Gebouwen die voldoen aan de nieuwe concepteis voor BENG krijgen het rapportcijfer 5,5. Proficiat, u bent geslaagd, maar het was op het randje. Waar komt deze zesjescultuur vandaan en hoe kunnen we de vraag naar woningen die beter scoren dan een mager zesje aanwakkeren? De doorsnee woningkoper heeft hierop immers helemaal geen invloed omdat deze een keuze maakt uit hetgeen voor hem of haar ontwikkeld wordt. Daarnaast heeft onderzoek uitgewezen dat woningkopers geen idee hebben wat een EPC 0, BENG of energie-neutrale woning aan energie verbruikt. Door inzicht te verschaffen in het spectrum tussen de minimumnorm (BENG 70) en het laagst mogelijke energieverbruik van bijvoorbeeld een passiefhuis, ontstaat er meer bewustwording en kunnen woningkopers het aanbod beter beoordelen.
1 op 20 of 1 op 100?
Wat onze auto verbruikt weten we meestal wel, maar niet dat de verschillen tussen nieuwbouwwoningen zo groot zouden zijn. De energiebehoefte van een nieuwbouwwoning volgens de BENG 1 van 70 kWh/m2/jaar is zeker vijf keer zo hoog als van een passiefhuis dat een energiebehoefte van 15 kWh/ m2/jaar heeft. Hoewel de BENG 1 eis van 70 kWh/m2/jaar in eerste instantie een bruto waarde is voor de energiebehoefte, wordt met de concepteisen voor BENG geen strobreed in de weg gelegd om deze waarde ook als netto energiebehoefte te hanteren. Daar zit ook precies het probleem, het is onvoldoende transparant en voor een leek al helemaal niet te begrijpen. Critici zouden kunnen opmerken dat de rekenmethoden voor Passief en BENG (PHPP en NTA8800) niet vergelijkbaar zijn, maar ook daar gaat het niet om. Het doel is om het Echte-Energieverbruik van een woning inzichtelijk te maken binnen het spectrum van 15kWh tot 70 kWh energieverbruik per m2 per jaar. Dit is een hele wereld op zich waarin zich allerlei oplossingen met bijbehorende eigenschappen aandienen. Een woning met een standaard geïsoleerde schil, onvoldoende luchtdichtheid, een ongeregeld ventilatiesysteem en laagtemperatuur vloerverwarming bijvoorbeeld, zal qua comfort behoorlijk tegenvallen als je voordien in een jaren ‘80 woning met traditionele CV installatie woonde. Hetzelfde geldt voor een NoM-woning met een standaard schil die te veel op de salderingsregeling leunt. Als de bewoner de thermostaat vervolgens op 22 graden zet dan komt er ineens gewoon weer een energierekening!
Nieuwe keurmerk
Omdat iedereen recht heeft op een goede woning en goede transparante voorlichting introduceren wij het Echte-Energieverbruik keurmerk dat dit richting kopers waarmaakt. Een onafhankelijk label dat woningen nieuwbouw en renovatie differentieert en classificeert op basis van hun ‘echte energieverbruik’. De naam laat geen ruimte tot twijfel, dit label geeft het echte energieverbruik van een woning aan. De energiebehoefte voor verwarming en koeling wordt berekend in kWh per vierkante meter per jaar en woningen worden getest en in voorkomende gevallen ook gemonitord. Om het nog overzichtelijker te maken hebben we een sterrenstelsel voor de energiebehoefte geïntroduceerd dat er als volgt uitziet:
• Vijf sterren <15 kWh/m2/jaar
• Vier sterren 15,5-25 kWh/m2/jaar
• Drie sterren 25,5-35 kWh/m2/jaar
• Twee sterren 35,5-45 kWh/m2/jaar
• Eén ster 45,5-55 kWh/m2/jaar
Woningen met een energiebehoefte tussen 55 en 70 kWh/m2/ jaar komen niet in aanmerking voor een certificaat. Enerzijds omdat deze ‘slechts’ aan de minimumeisen voldoen en anderzijds omdat een woning met een netto warmtevraag van 100 kWh/m2 met wat ‘trucjes’ ook op 70 kan uitkomen en we deze praktijken niet willen belonen. Naast de netto energievraag, die de thermische bouwkwaliteit van de woning aangeeft, hebben we ook aandacht voor het echte energieverbruik van de woning. Oftewel, het verbruik op de meter. Zo maken we onderscheid tussen (bijna energieneutrale woningen (brons), energieneutrale woningen (zilver) en NOM+, dan wel energieleverende woningen (goud). Echte energieverbruik is een geregistreerd keurmerk met een onafh ankelijke toetsing door derden. Een certificaat is alleen te verkrijgen na toetsing van het ontwerp en testen van de woning. Met sommige certificaten is in combinatie met onafh ankelijke kwaliteitsborging en monitoring zelfs verzekering van de energieprestatie mogelijk. Het met vijf sterren + goud bekroonde HEO-systeem levert hiervoor het bewijs. Daarnaast biedt het keurmerk de mogelijkheid om bestaande concepten te optimaliseren met als doel energetisch betere woningen te bouwen.
Onze visie
De overheid stelt de minimum norm en de markt pakt het op door inzicht te geven in het Echte-Energieverbruik. Net als in vrijwel alle andere sectoren is een wettelijke minimum nodig om te kunnen handhaven, maar de keuze is aan de markt om iets beters te leveren. Vanaf heden heeft de markt een meetlat waarlangs ze haar aanbod kan leggen: het keurmerk EchteEnergieverbruik. Hiermee kunnen aannemers, bouwers, ontwikkelaars en woningcorporaties hun aanbod duidelijk positioneren, waardoor onderling vergelijken eenvoudig wordt. Innovatieve bedrijven kunnen zich hierdoor onderscheiden en het keurmerk wakkert naast de vraag naar betere woningen ook de ambitie van aanbieders aan om nieuwbouwwoningen te verbeteren. Het energieverbruik van de bestaande woningvoorraad is al uitdaging genoeg, laten we de nieuwbouw nu meteen goed bouwen. Bestaande woningen kunnen we vervolgens ook met het keurmerk certificeren zodat ook kopers van bestaande woningen precies weten waar ze aan toe zijn. Meer weten? Kijk op www.echte-energieverbruik.nl
House Energy Optimum
De markt pakt het op. Zes producenten die middels een unieke samenwerking toekomstbestendige woonoplossingen voor de nieuwbouw van grondgebonden rijwoningen aanbieden. Belangrijke pijlers zijn energiezuinigheid, comfort en gezondheid.
House Energy Optimum is een revolutionair nieuwbouwsysteem voor ontwikkelaars, architecten, woningbouwcorporaties en aannemers om BENG en NOM te bereiken. De geïntegreerde pre-engineering van de concepten hoeft in de praktijk alleen nog maar projectspecifiek te worden toegepast. 85% van het voorwerk is al verricht. Deze integrale benadering zorgt voor een betere ontwerp- en bouwkwaliteit. Daarbij verloopt het ontwerp- en bouwproces veel soepeler dan normaal en wordt bespaard op ontwerp- en bouwkosten. De kwaliteit van de woning wordt door een onafhankelijke instantie geborgd. Deze manier van ontwerpen wordt in de auto-industrie al jaren toegepast en blijkt uitermate geschikt voor nieuwbouwwoningen. www.bouwheo.nl