trends zijn dingen die de meeste mensen overkomen en die ze als een natuurlijk ‘go with the flow’ over zich heen laten komen en zonder nadenken verder volgen. Veel ongelukkige trends zijn meestal niet gebaseerd op onwil, maar vrijwel altijd op onwetendheid. denk aan de grote auto’s met excuus elektromotor, baksteenfetisjisme en de onterechte weerstand tegen kunststof kozijnen. op de Vakbeurs Energie 2015 zal de stichting Passief Bouwen daarom weer sterk inzetten op kennisoverdracht.
Door IR. Chris Zijdveld, Voorzitter stichting PassiefBouwen.nl
Een mooi voorbeeld nam ik jaren geleden als beginnend politicus al waar. In de kringen waar ik kwam te verkeren droeg het overgrote deel van mijn partijgenoten identieke blauwe spijkerpakken. In hun linker borstzak zat meestal een blauwe plastic zak met zware shag waaruit ze de sigaretten rolden die ze tijdens vergaderingen steevast in grote hoeveelheden oprookten. Dat ze daarmee in onze vergaderruimten een luchtkwaliteit creëerden die bij objectieve waarneming de afkondiging van een alarmfase zou rechtvaardigen, beseften deze trendvolgers totaal niet.
Wel voerden ze het grootste woord over de slechte luchtkwaliteit in en om hun woonplaats. Ik werd verbaal bijna opgehangen toen ik als niet roker waagde die zaken met elkaar in verband te brengen. De trend van het binnenshuis roken van zware shag stond haaks op de trend van bewustwording van het belang van een goede luchtkwaliteit.
Mobiliteit
Toen ik, ondanks mijn liefde voor het gebruik van trein en tram, beroepsmatig onvermijdelijk meer en meer autokilometers ging maken, probeerden autoverkopers mij menigmaal
te overtuigen van de waarde van een andere trend: diesel rijden. Het zou veel zuiniger en veel goedkoper zijn. Steeds weer legde ik betrokkenen uit dat de hoge efficiency van een dieselmotor tot stand komt, dankzij zeer hoge procestemperaturen. Daarbij verbindt stikstof uit de lucht zich met zuurstof en ontstaan er stikstofoxiden, samen met het onvermijdelijke fijnstof, hetgeen bepaald onwenselijk is voor een goede luchtkwaliteit. Ik heb dus consequent geweigerd diesel te rijden.
Langzaam maar zeker dringt nu eindelijk breder het besef door dat grootschalig dieselen geen gelukkige trend was. Meer recent was de Toyota Prius een verdienstelijke poging om het energiegebruik en de uitstoot van afvalstoffen door autoverkeer te verminderen. Gemotiveerde berijders van dergelijke auto’s konden komen tot spectaculair lage brandstofverbruiken. Diezelfde lage verbruiken bleken echter ook haalbaar door de invalshoek te kiezen van kleine auto’s met een zeer efficiënte motor.
Een paar jaar lang heb ik samen met een Prius rijdende gemotiveerde collega kunnen vaststellen dat het verbruik van zijn auto en van mijn Smart Roadster redelijk vergelijkbaar waren. Na het opheffen van de Smart centra leidden mijn zeer onbevredigende ervaringen met een paar Mercedes dealers tot een pijnlijk maar onvermijdelijk afscheid van mijn Smarts. Gelukkig bleek ook een Fiat 500 cabrio met een zeer efficiënte kleine tweecilinder motor aardig in de buurt te komen van deze lage verbruiken.
De fiscale voordelen van hybride rijden zetten nog niet zo lang geleden in tot een belachelijke trend: ‘patsersauto’s’ met een excuus elektromotor. Dat de berijders van zulke bakken veelal lak hebben aan de relatief kleine mogelijkheden voor zuinig rijden met dergelijk vehikels gaat nu gelukkig en zeer terecht leiden tot intrekken van de fiscale voordelen. Alleen echte elektrische auto’s worden nog gesteund. Ook als ze grotendeels rijden op kolenof atoomstroom.
trends in de bouw
Ook de bouw kent zo zijn minder gelukkige trends. Hoewel baksteen gezien de water doorlatendheid minder geschikt
is als buitenwand (daarom is in het verleden de spouwmuur uitgevonden) en hoewel er superieure alternatieven zijn, gebeurt het regelmatig dat gemeenten dwingend een bakstenen uiterlijk voorschrijven in nieuwbouwwijken. Dat hiermee bewoners op hoge kosten worden gejaagd voor een gebouwonderdeel dat alleen nog maar ornamentele waarde heeft en dat verder niet bijdraagt aan de constructie of het wooncomfort, is niet te ontkennen. Desondanks lijkt de trend nu nog onuitroeibaar.
Gek genoeg krijgen gemeenten die eisen willen stellen aan de energieprestatie van die nieuwbouw daar regelmatig last mee, terwijl, op een subjectief waardeoordeel gebaseerd, opgelegd baksteenfetisjisme doorgaans zonder morren wordt geaccepteerd.
In welstandsnota’s wordt veel te vaak een doorgaans op vooroordeel of anderszins niet op grondige informatie gebaseerd veto over kunststof kozijnen uitgesproken. Dat inmiddels vele leveranciers van kunststof kozijnen superieure producten kunnen leveren waar alle oude esthetische en milieutechnische problemen zijn opgelost, is veel te weinig bekend. Zo doet een stille trend in verborgen teksten zijn verstikkende werk door innovaties buiten de deur te houden of zwaar te bemoeilijken.
Zelfdenken uitgeschakeld
De trend dat computers allerlei routinematige werkzaamheden overnemen of vergemakkelijken beschouw ik als ‘early adapter’ als een gelukkige. Maar zoals ‘elk voordeel ook zijn nadeel heeft’ gaat dit meer en meer gepaard met de introductie van allerlei computerprogramma’s die het denken uitschakelen. De makers proberen dan besluitvorming te reduceren tot het halen van een bepaald getal dat de computer uitrekent als alle gevraagde gegevens zijn ingevoerd en de computer zijn magische werk heeft gedaan. Ik beschouw dit als één
van de meest ongelukkige neveneffecten van de computer. Misbruik dat het denken uitschakelt en inzicht liquideert en dat met wortel en tak zou moeten worden uitgeroeid.
De meest recente trend bestaat uit het bevestigen van PV-panelen op, aan of nabij gebouwen. De energieopbrengst van die panelen wordt dan afgetrokken van de energiebehoefte van datzelfde gebouw. Ongeacht de tijdstippen waarop die energie wordt geleverd of gevraagd. Een ongelukkige wijziging van de EPC berekening heeft deze werkwijze in de ogen van sommigen ook nog enigszins gelegaliseerd. In werkelijkheid worden PV-panelen op deze manier gereduceerd tot een soort aflaatbrieven voor gebouwen die niet zo goed zijn als zou moeten en kunnen.
Na reductie van de energievraag van het gebouw tot het redelijk haalbare minimum (dat is dus minstens passief bouwen) zijn uiteraard die PV-panelen wel verantwoord. Al zijn zonnecollectoren misschien een betere eerste keuze.
Het is onvoldoende bekend dat leveranciers van kunststof kozijnen inmiddels superieure producten kunnen leveren waar alle oude esthetische
en milieutechnische problemen zijn opgelost.Daarnaast duurt het baksteenfetisjisme nog voort. Foto: VKG.
Kennisoverdracht
De genoemde ongelukkige trends zijn meestal niet gebaseerd op onwil, maar vrijwel altijd op onwetendheid. Vaak zelfs bij heel gemotiveerde maar niet optimaal geïnformeerde beslissers. De Stichting PassiefBouwen.nl was enige jaren geleden de initiatiefnemer voor een inmiddels veel nagevolgde reeks van informatieve lezingen tijdens de beurs Energie die aansloot op de gepresenteerde producten.
Op de komende beurs kunt u een nieuw initiatief zien. Elke middag verzorgt de Stichting twee ‘super briefings’ die na elkaar zullen worden gegeven. In iets meer dan een uur zal de ene briefing inzicht geven in het hoe, wat en waarom van passief bouwen. De andere briefing, zal, ook in iets meer dan een uur inzicht geven in de meest logische weg naar een ‘echte nul woning’. Dieper gaande kennisoverdracht als uitwerking van een nieuwe formule van gerichte communicatie.
Download hier de originele publicatie (pdf) :
